တပုႆ၊ ဘလႅိကာႏွင့္ တရားဦးေဒသနာ... (ဘုန္းဘုန္း ႏွင့္ က်ြန္ေတာ့္ ဒုတိယ အေမး)

မြန္ျမတ္လွစြာေသာဓမၼမ်ားကို ျပည့္စံုစြာ ေျဖၾကားေတာ္မူေသာ ဘုန္းဘုန္းအားရိုေသစြာ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ပါသည္)
Q. အရွင္ဘုရား…ဦးတင္ပါသည္ဘုရား…။ တပည့္ေတာ္ ဒုတိယအေမး ေမးေလွ်ာက္လုိပါသည္။ သနားသျဖင့္ ေျဖၾကားေတာ္မူပါဘုရား။
(၁) ျမတ္စြဘုရား၏ ဓမၼစၾကာ တရားသည္ တရားဦးေဟာၾကားေသာ တရားေတာ္ျဖစ္ေၾကာင္း တရားေတာ္အခ်ိဳ႕မွာ နာၾကားရပါသည္။ ထုိအခါ လူပုဂၢိဳလ္ထဲမွ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦး တရားဦးနာရသျဖင့္ တစ္ေယာက္တစ္ရက္စီ ေသာတာပန္ျဖစ္ ကၽြတ္တမ္း၀င္ကုန္ေၾကာင္း စသျုဖင့္ နာၾကားရပါသည္ဘုရား။ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦး မတုိင္မီ တရားေဟာရန္ ေလာကကုိ ၾကည့္ေတာ္မူရာ ယခင္က ဆရာျဖစ္ခဲ့ဘူးေသာ ပုဏၰာႏွစ္ဦးဟာ ေရွ႕ဆင့္ေနာက္ဆင့္ ကြယ္လြန္ခဲ့သျဖင့္ အလုပ္အေကၽြးငါးေယာက္ကုိ ေဟာေၾကာင္း၊ ဆိတ္ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ဟုံဟုံကပုဏၰာတုိ႔ဟာ တရားေတာ္မ်ားကုိ ဘုရားအနားမွာ ရွိခဲ့ေပမယ့္ မနာၾကားခဲ့ရေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ နာၾကားခဲ့ရပါသည္ဘုရား။ သုိ႔ေသာ္ ဥကၠလာပမွ ကုန္သည္ညီေနာင္သည္ ယခင္က မိခင္ေဟာင္းျဖစ္ခဲ့ဘူးေသာ နတ္သမီး၏ သတင္းေပးမႈေၾကာင့္ ဥ႐ုေ၀လေတာ လင္းလြန္းပင္ရင္းမွာ ဘုရားျဖစ္ၿပီး ရက္(၅၀)အရမွာ ပ်ားမုန္႔ဆြမ္းကုိ အလွဴခံၿပီး ထုိညီေနာင္ကုိ တရားေဟာရာ ပထမဆုံးတရားနာရတဲ့အတြက္ ဧတဒဂ္ဘဲြ႕မ်ားပင္ ရေၾကာင္းနာၾကားရပါသည္။သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ အဘယ္တရားသည္ တရားဦးျဖစ္ပါသနည္းဘုရား။
(၂) ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဘုရားျဖစ္ၿပီးေနာက္ တစ္၀ါအရမွာပင္ ေဟာၾကားခဲ့သည့္ တရားေတာ္တုိင္းကုိ နာၾကားရသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားတုိင္းပင္ ေသာတာပန္ျဖစ္ ကၽြတ္တမ္း၀င္ ရဟႏၲာျဖစ္ကုန္ၾကေၾကာင္း၊ သုိ႔ေသာ္ အဆုိပါ ကုန္သည္မ်ားသည္ ဘာေၾကာင့္ ကၽြတ္တမ္းမ၀င္ၾကသည္ကုိ သိလုိပါသည္။ အနည္းဆုံး ေသာတာပန္ အဆင့္ျဖစ္ပါသလားဘုရား။ သနားသျဖင့္ ေျဖၾကားေတာ္မူပါဘုရား။(ကုိ၀င္းလတ္)

A. ေမးခြန္းမ်ားကုိ မေျဖခင္ ၀ိနည္းပိဋက၊ မဟာ၀ဂၢပါဠိေတာ္၊ ပထမကၡႏၶကလာ ျမတ္စြာဘုရား ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီးေနာက္ပုိင္း ျဖစ္စဥ္အက်ဥ္းကုိ ေရွးဦးစြာေဖာ္ျပလုိပါတယ္။ ပါဠိေတာ္လာအတုိင္း တုိက္႐ုိက္တစ္လုံးခ်င္း ဘာသာျပန္ေဖာ္ျပပါက အလြန္ရွည္လ်ား ႐ႈတ္ေထြးႏုိင္သျဖင့္ လုိရင္းသာ အလြယ္နားလည္ႏုိင္ရန္ ေဖာ္ျပလုိက္ပါတယ္။၁။ ျမတ္စြာဘုရားဟာ သဗၺညဳတေရႊဉာဏ္ေတာ္ကုိ ရေတာ္မူၿပီးေနာက္ ဥ႐ုေ၀လေတာ၊ ေနရဥၨရာျမစ္ကမ္းေဘးရွိ မဟာေဗာဓိပင္ရင္းမွာ တင္ပလႅင္ေခြထုိင္ေတာ္မူၿပီး ခုႏွစ္ရက္ပတ္လုံး အရဟတၱဖုိလ္ခ်မ္းသာကုိ ခံစားလ်က္ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ကုိ အျပန္အလွန္ႏွလုံးသြင္း ဆင္ျခင္ကာ သီတင္းသုံးေနေတာ္မူပါတယ္။ အဲဒီခုႏွစ္ရက္ကုိ ပလႅကၤသတၱာဟလုိ႔ ေခၚပါတယ္။၂။ အဲဒီက ခုႏွစ္ရက္လြန္ၿပီးေနာက္မွာ ေဗာဓိပင္ရင္းမွ အဇပါလေညာင္ပင္ (ဆိတ္ေက်ာင္းသားတုိ႔ နားခုိရာေညာင္ပင္) သုိ႔ ၾကြေတာ္မူၿပီး ခုႏွစ္ရက္ပတ္လုံး အရဟတၱဖုိလ္ခ်မ္းသာကုိ ခံစားၿပီးေနေတာ္မူပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဟုံဟုံကအမည္ရတဲ့ ပုဏၰားႀကီးေရာက္လာၿပီး ဘုရားရွင္ႏွင့္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ႏႈတ္ဆက္စကား ေျပာဆုိကာ ပုဏၰာႀကီးက “အရွင္ဘုရား အဘယ္မွ်ေသာ အတုိင္းအရွည္ျဖင့္ ျဗာဟၼဏမည္ပါသနည္း၊ ျဗာဟၼာအျဖစ္ကုိ ျပဳတတ္ေသာတရားတုိ႔ကား အဘယ္တုိ႔ပါနည္း”ဟု ေလွ်ာက္တဲ့အခါ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “အၾကင္ရဟႏၲာသည္ မေကာင္းမႈမွ အပျပဳၿပီးျဖစ္၏။ တဟုံဟုံ မာန္မူျခင္းကုိ မျပဳတတ္။ ကိေလသာတည္းဟူေသာ ဖန္ရည္မရွိ။ ဘာ၀နာစီးျဖန္းအားထုတ္ေသာ စိတ္ရွိ၏။ မဂ္ဉာဏ္တုိ႔၏အဆုံး အရဟတၱဖုိလ္သုိ႔ ေရာက္၏။ ျမတ္ေသာအက်င့္ကုိ က်င့္သုံး၏။ ထုိရဟႏၲာသည္ ဟုတ္မွန္ေသာ သေဘာျဖင့္ ျဗာဟၼာဟူေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိထုိက္၏။ ယင္းရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္အား ေလာကအားလုံး၀ယ္ တစ္စုံတစ္ခုေသာ အာ႐ုံတပ္မက္မႈစသည္ ျဖစ္ပြားျခင္းတုိ႔ မရွိကုန္“ဟု ဥဒါန္းက်ဴးရင့္ေတာ္မူပါတယ္။ (ဥဒါန္း က်ဴးရင့္ျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရားေဟာျခင္းမဟုတ္ပါ)။ ဒီ သတၱာဟကုိ အဇပါလသတၱာဟလုိ႔ ေခၚပါတယ္။၃။ အဲဒီက ခုႏွစ္ရက္လြန္ၿပီးေနာက္မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ က်ည္းပင္ရင္းသုိ႔ ၾကြေတာ္မူၿပီး အဲဒီက်ည္းပင္ရင္းမွာ ခုႏွစ္ရက္ပတ္လုံး အရဟတၱဖုိလ္ခ်မ္းသာကုိ ခံစားၿပီးသီတင္းသုံးေနေတာ္မူပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ခုႏွစ္ရက္ပတ္လုံး ေလႀကီးမုိးႀကီး တုိက္ခတ္ရြာသြန္းတဲ့အတြက္ မုဥၥလိႏၵနဂါးမင္းဟာ ဗိမာန္ကထြက္လာၿပီး ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ကုိယ္ေတာ္ကုိခုႏွစ္ပတ္ရစ္ပတ္ၿပီး ဦးထိပ္မွာပါးျပင္းမုိးကာ ေလမုိးဒဏ္ကုိ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ခုႏွစ္ရက္လြန္လုိ႔ ေလမုိးဒဏ္ကင္းတဲ့အခါ နဂါးမင္းဟာ ရစ္ပတ္ထားတဲ့အေခြတုိ႔ကုိ ေျဖၿပီး နဂါးအသြင္ေဖ်ာက္ကာ လုလင္အသြင္ျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိ ရွိခုိးကာ ေရွ႕ေတာ္ေမွာက္မွာ ရပ္တည္ေနပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “မဂ္ဉာဏ္ေလးပါးတည္းဟူေသာ ေရာင့္ရဲျခင္းရွိသည္ျဖစ္၍ ထင္ရွားသိၿပီးေသာ တရားရွိသည့္ ခပ္သိမ္းေသာ တရားတုိ႔ကုိ ျမင္ေသာ ရဟႏၲာပုဂၢိဳလ္အား (နိဗၺာန္ဟူေသာ) ၀ိေ၀ကသည္ ခ်မ္းသာ၏။ ေလာက၌ အမ်က္မထြက္ျခင္းသည္လည္းေကာင္း၊ သတၱ၀ါအေပါင္းတုိ႔အား မညွင္းဆဲျခင္းသည္လည္းေကာင္း ခ်မ္းသာ၏။ ေလာက၌ ကာမဂုဏ္တုိ႔ကုိ လြန္ေျမာက္ျခင္းဟုဆုိအပ္ေသာ စဲြမက္မႈရာဂကင္းသည္၏အျဖစ္သည္ ခ်မ္းသာ၏။ ငါဟူေသာ မာနကုိ ဆုံးမႏုိင္ျခင္းသည္ စင္စစ္အျမတ္ဆုံးေသာ ခ်မ္းသာျဖစ္၏“ဟု ဥဒါန္းက်ဴးရင့္ေတာ္မူပါတယ္။ ဒီ သတၱာဟကုိ မုဥၥလိႏၵသတၱာဟလုိ႔ ေခၚပါတယ္။၄။ အဲဒီေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ က်ဥ္းပင္ရင္းမွ လင္းလြန္းပင္ရွိရာအရပ္သုိ႔ ၾကြေတာ္မူၿပီး လင္းလြန္းပင္ရင္းမွာ ခုႏွစ္ရက္ပတ္လုံး အရဟတၱဖုိလ္ခ်မ္းသာကုိ ခံစားၿပီးေနေတာ္မူပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ တပုႆ၊ ဘလႅိကကုန္သည္ ညီေနာင္တုိ႔ဟာ ဥကၠလာပဇနပုဒ္မွ ဘုရားရွင္ရွိရာအရပ္ကုိ ခရီးရွည္ထြက္ပါတယ္။ ဒီညီေနာင္တုိ႔ရဲ႕ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းျဖစ္တဲ့ ဘုမၼစုိးနတ္ဟာ ညီေနာင္တုိ႔ကုိ ဘုရားရွင္းပြင့္ေတာ္မူၿပီး အခုလင္းလြန္းပင္ရင္းမွာ သီတင္းသုံးေနေတာ္မူေၾကာင္း၊ သြားေရာက္ၿပီး မုန္႔ၾကြက္က်စ္ႏွင့္ ပ်ားမုန္႔ဆြမ္းတုိ႔ကုိ ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းပါက အၿမဲထာ၀ရ စီးပြားခ်မ္းသာျဖစ္ထြန္း ႏုိင္ေၾကာင္းေျပာဆုိညြန္ျပပါတယ္။ ညီေနာင္ႏွစ္ေယက္တုိ႔ဟာ ထုိနတ္ညြန္ၾကားတဲ့အတုိင္း လင္းလြန္းပင္ရွိရာအရပ္သုိ႔သြားၿပီး ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိ မုန္႔ၾကြက္က်စ္နဲ႔ ပ်ားမုန္႔ဆြမ္းကုိ ဆက္ကပ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဘုရားရွင္အား “ဘုရားရွင္တုိ႔မည္သည္ လက္ျဖင့္(သပိတ္မရွိဘဲ) အလွဴမခံယူၾကကုန္၊ အဘယ္သုိ႔အလွဴခံရအံ့နည္း”ဟု အႀကံျဖစ္ေတာ္မူပါတယ္။ ဒီအႀကံကုိ အရပ္ေလးမ်က္ႏွာမွ နတ္မင္းႀကီးေလးေယာက္တုိ႔ သိရွိၿပီး ေက်ာက္ညိဳျဖင့္ၿပီးကုန္ေသာ သပိတ္ေလးလုံးတုိ႔ကုိ ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းပါတယ္။ ဘုရားရွင္က အဲဒီသပိတ္ေလးလုံးကုိ တစ္လုံးတည္းျပဳလုပ္ၿပီး ကုန္သည္ညီေနာင္တုိ႔ လွဴဒါန္းမႈကုိ ခံယူဘုဥ္းေပးေတာ္မူပါတယ္။ အဲဒီလုိ ဘုဥ္းေပးၿပီးေနာက္မွာ ညီေနာင္ႏွစ္ေယာက္ဟာ ဘုရားရွင္ရဲ႕ ေျခေတာ္အစုံကုိ ဦးခုိက္ရွိခုိးလွ်က္ “အရွင္ဘုရား…တပည့္ေတာ္တုိ႔သည္ ဘုရားရွင္ကုိ ကုိးကြယ္ရာဟူ၍ ဆည္းကပ္ပါ၏ (ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၧာမိ)။ တရားေတာ္ကုိ ကုိးကြယ္ရာဟူ၍ ဆည္းကပ္ပါ၏ (ဓမၼံ သရဏံ ဂစၧာမိ)။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ တပည့္ေတာ္တုိ႔ကုိ ယေန႔မွစ၍ အသက္ထက္ဆုံး ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ေသာ ဥပါသကာတုိ႔ဟူ၍ မွတ္ေတာ္မူပါဘုရား” ဟု ေလွ်ာက္ပါတယ္။ ဒီကုန္သည္ ညီေနာင္ႏွစ္ေယာက္တုိ႔ဟာ ေလာကမွာ ပထမဆုံး ေဒြ၀ါစိကသရဏဂုံတည္တဲ့ ဥပါသကာေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ (သံဃာရတနာ မေပၚေသးတဲ့အတြက္ ဘုရား၊ တရားႏွစ္ပါးကုိသာ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ခြင့္ ရခဲ့ၾကပါတယ္)။ ဒီသတၱာဟကုိ ရာဇာယတန သတၱာဟလုိ႔ ေခၚပါတယ္။၅။ ဒီေနာက္ ျမတ္စြာဘုရားဟာ လင္းလြန္းပင္ရင္းမွ ခုႏွစ္ရက္လြန္ၿပီးေနာက္ ဆိတ္ေက်ာင္းေညာင္ပင္သုိ႔ ၾကြေရာက္ေတာ္မူၿပီး သီတင္းသုံးေနေတာ္မူပါတယ္။ ဒီေနာက္ ဆိတ္ကြယ္ရာအရပ္မွာ တစ္ပါးတည္း ေနေတာ္မူၿပီး ဘုရားရွင္ရရွိေတာ္မူၿပီးျဖစ္တဲ့ တရားေတာ္ရဲ႕ ခက္ခဲနက္နဲမႈ၊ သိမ္ေမြ႕ႏူးညံ့မႈ ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းတုိ႔သာ ရရွိခံစားထုိက္တဲ့ ျမင့္ျမတ္တဲ့တရားျဖစ္မႈစတာေတြကုိ ဆင္ျခင္ၿပီး ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟစတဲ့ကိေလသာေတြ ဖုံးလႊမ္းေနတဲ့ သတၱ၀ါေတြနဲ႔ မထုိက္တန္ေၾကာင္းစတဲ့ ႏွလုံးသြင္းမႈမ်ားျဖင့္ တရားမေဟာဖုိ႔ စိတ္အႀကံျဖစ္ေတာ္မူပါတယ္။ ဒီအႀကံကုိ ျဗာဟၼာ့ျပည္မွ သဟမၸတိျဗာဟၼာမင္းႀကီး သိရွိေတာ္မူၿပီး ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရွိရာသုိ႔ လာေရာက္၍ သတၱ၀ါမ်ားမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတဲ့အတြက္ တရားေတာ္ကုိ သိႏုိင္တဲ့၊ ကၽြတ္ထုိက္တဲ့သတၱ၀ါအမ်ားအျပားရွိေၾကာင္း စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ဥပမာမ်ားေပးၿပီး တရားေဟာဖုိ႔အႀကိမ္ႀကိမ္ တုိက္တြန္းေလွ်ာက္ထားေတာ္မူပါတယ္။ တုိတုိေျပာရရင္ ေနာက္ဆုံးျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ တရားေဟာဖုိ႔လက္ခံလုိက္ပါတယ္။၆။ ဒီလုိ တရားေဟာဖုိ႔ လက္ခံၿပီးေနာက္ ဘယ္သူ႔ကုိ အရင္တရားေဟာရမလဲ ၾကည့္႐ႈတဲ့အခါ တရားရွာစဥ္က ဆရာေတြျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ အာဠာရကာလာမ နဲ႔ ဥဒကရာမပုတၱတုိ႔ကုိ အရင္ေဟာဖုိ႔အႀကံျဖစ္ေပမယ့္ ႏွစ္ဦးလုံး ကြယ္လြန္သြားၿပီျဖစ္လုိ႔ ေနာက္ဆုံး တရားအားထုတ္စဥ္အလုပ္အေကၽြးေတြျဖစ္တဲ့ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးတုိ႔ကုိ ပထမဦးဆုံး တရားဦးေဟာဖုိ႔ အႀကံျဖစ္ေတာ္မူၿပီး ပဥၥ၀ဂၢီတုိ႔ရွိရာ ဗာရဏသီျပည္ ဣသိပတန မိဂဒါ၀ုန္ေတာကုိ ၾကြေတာ္မူပါတယ္။ လမ္းခရီးမွာ ဥပကအာဇီ၀ကနဲ႔ေတြ႕ၿပီး ဥပကကျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ တည္ၾကည္သန္႔ရွင္းမႈ ဣေျႏၵရင့္က်က္မႈစတာေတြကုိ သိရွိၿပီး ဘယ္သူကုိ ရည္ညြန္းၿပီးရဟန္းျပဳသနည္း၊ သင့္ဆရာသည္ ဘယ္သူနည္း၊ ဘယ္တရားကုိ ႏွစ္သက္သနည္းစသျဖည့္ ေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါ ဘုရားရွင္က ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က်င့္ႀကံ အားထုတ္ၿပီး သစၥာေလးပါးႏွင့္သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္တုိ႔ကုိ ရရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ဆရာမရွိေၾကာင္း ေလာက၌အတုမရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေၾကာင္း ယုတ္မာေသာ အကုသုိလ္တရားတုိ႔ကုိ အၾကြင္းမဲ့ပယ္သတ္ၿပီးျဖစ္တဲ့အတြက္ ဇိနမည္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ မိန္႔ၾကားေတာ္မူပါတယ္။ ဥပကက ဘာမွမေျပာဘဲ သင္ေျပာတဲ့အတုိင္း ဟုတ္ေပရာ၏ဟု ဦးေခါင္းကုိ ညိတ္ကာလမ္းဖယ္သြားပါတယ္။ ဒီေနာက္ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ ပဥၥ၀ဂၢီတုိ႔ရွိရာ အရပ္ကုိေရာက္ရွိပါတယ္။ ပဥၥ၀ဂၢီတုိ႔ဟာ ဘုရားရွင္ၾကြေတာ္မူလာတာကို အေ၀းကပင္ျမင္ေနရတဲ့အတြက္ ခရီးဦးမၾကိဳဆုိ ေနရာထုိင္ခင္းမေပးဘဲေနၾကဖုိ႔ ကတိျပဳထားၾကေပမယ့္ ဘုရားရွင္အနီးေရာက္လာတဲ့အခါ ကတိေတြအလုိလုိဖ်က္ကာ ခရီးဦးႀကိဳဆုိျခင္း၊ ေနရာခင္းေပးျခင္း စတာေတြကုိ ျပဳၾကပါတယ္။ တုိတုိေျပာရရင္ အဲဒီမွာ ဘုရားရွင္ဟာ ပထမဦးဆုံး တရားဦး ဓမၼစၾကာေဒသနာေတာ္ကုိ ေဟာေတာ္မူၿပီး ပဥၥ၀ဂၢီငါးဥိးတုိ႔ကုိ အသီသီး တစ္ရက္စီတစ္ရက္စီ ေသာတပန္တည္ကာ ရဟႏၲာအျဖစ္ကုိ ေရာက္ေစေတာ္မူပါတယ္။ (က်မ္းကုိး = ၀ိနယပိဋက၊ မဟာ၀ဂၢပါဠိ၊ ပထမကၡႏၶက)လုိရင္းကုိ အက်ဥ္းပဲေဖာ္ျပဖုိ႔ စိတ္ကူးရွိေပမယ့္ သိသင့္တယ္ထင္တာနဲ႔ ပါဠိေတာ္မွာ ပါတဲ့အတုိင္း တစ္ပုိဒ္ခ်င္း အလ်ဥ္းသင့္သလုိ ေဖာ္ျပလုိက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ပါဠိေတာ္လာ ဘုရားရွင္ရဲ႕ ဒီျဖစ္စဥ္ကုိ ၾကည့္ရင္ ဒကာေတာ္ရဲ႕ ေမးခြန္းမ်ားရဲ႕ အေျဖကုိ နားလည္သေဘာေပါက္မွာပါ။ နံပါတ္ (၁) အေမးအတြက္ ေျဖၾကားရရင္ ဘုရားရွင္တုိ႔ရဲ႕ ဓမၼတာ (က်မ္းကုိး = မဟာပဒါသုတ္၊ ဗုဒၶ၀ံသအ႒ကထာ) သုံးဆယ္တြင္ပါ၀င္တဲ့ -တရားေဟာေတာ္မူရန္ ျဗာဟၼာမင္းက ေတာင္းပန္ရျခင္း (ကုန္သည္ညီေနာင္ႏွစ္ဦးသည္ ျဗာဟၼာႀကီး မေတာင္းပန္ခင္ ဘုရားရွင္ႏွင့္ေတြ႕)၊ ဣသိပတနမိဂဒါ၀ုန္ေတာ၌သာ တရားဦးေဒသနာေတာ္ကို ေဟာေတာ္မူျခင္းဟူေသာ ဓမၼတာသေဘာမ်ားအရ လည္းေကာင္း၊ ပါဠိေတာ္လာ ျဖစ္စဥ္ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားအရလည္းေကာင္း ဓမၼစၾကာေဒသနာသည္သာ တရားဦးေဒသနာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က တပုႆဘလႅိက ကုန္သည္ညီေနာင္တုိ႔ဟာ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးအရင္ ဘုရားရွင္နဲ႔ေတြ႕တာ မွန္ေပမယ့္ ဘုရားရွင္ကုိ ဥပါသကာအျဖစ္သာ လက္ခံဖုိ႔ေလွ်ာက္ၿပီး တရားေဟာဖုိ႔ မေလွ်ာက္ပါဘူး။ (ရာဇာယတနသတၱာဟလာ စကားရပ္ကုိ ေသခ်ာစြာ ဖတ္ၾကည့္ပါရန္)။ ဘုရားရွင္ဟာ သူတုိ႔ကုိ တရားလည္း မေဟာပါဘူး။ ဘုရားရွင္ကုိ ဖူးေတြ႕ၾကည္ညိဳျပီး ဘယ္သူတုိက္တြန္းမႈမွ မပါဘဲ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ဥပါသကာအျဖစ္ခံယူကာ ဘုရားရွင္ကုိလည္း ဥပါသကာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳဖုိ႔ ေလွ်ာက္ထားၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္း ဘုရားရွင္က ဧတဒဂ္ရာထူးမ်ား ေပးတဲ့အခါ ကုန္သည္ညီေနာင္ ႏွစ္ေယာက္ကုိ ပထဦးစုံး ေဒြ၀ါစီကသရဏဂုံတည္သူမ်ားအျဖစ္ ဧတဒဂ္ေပးပါတယ္။ စာေပေတြမွာလည္း ဒီကုန္သည္ညီေနာင္ကုိ တရားေဟာေၾကာင္း ေဖာ္ျပခ်က္မ်ား မပါရွိပါ၊ ေတြ႕လည္းမေတြ႕ရပါ။ မဟာယာနက်မ္းစာမ်ားမွာဆုိရင္ တပုႆဘလႅိကအေၾကာင္း ေဖာ္ျပခ်က္ေတာင္မရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ေထရ၀ါဒက်မ္းမ်ားမွာေတာ့ အထက္ပါေဖာ္ျပခ်က္အတုိင္းပါရွိပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီေနရာမွာ ေျပာလုိတာက ဓမၼစၾကာေဒသနာသည္သာ ဘုရားရွင္ရဲ႕ တရားဦးေဒသနာျဖစ္ေၾကာင္း ေျဖၾကားလုိရင္းျဖစ္ပါတယ္။နံပါတ္ (၂) ေမးခြန္းရဲ႕ အေျဖဟာလည္း ပထမအေျဖဖတ္ၿပီးရင္ သေဘာေပါက္မွာပါ။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ တရားေတာ္ကုိ ကုိယ္တုိင္နာယူလုိက္ရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအနက္ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦး အပါအ၀င္ အျခားအျခားေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ အသီသီးတရား ရသြားသူမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီကုန္သည္ညီေနာင္ကေတာ့ ဘုရားရွင္ကုိ ကုိယ္တုိင္ဖူးေတြ႕ၾကရေပမယ့္ တရားေဟာဖုိ႔ မေလွ်ာက္ၾကပါဘူး။ ေဒြ၀ါစိကသရဏဂုံခံယူၿပီး ဥပါသကာအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳဖုိ႔သာ ေလွ်ာက္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔ဟာ သရဏဂုံတည္္႐ုံအဆင့္သာ ေရာက္ရွိသြားၾကသူမ်ားျဖစ္ၿပီး ဘုရားရွင္ရဲ႕တရားကုိ နာခြင့္မရလုိက္သူမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ဒါျဖင့္ ဓမၼံ သရဏံ ဂစၧာမိ ဟု ဘာေၾကာင့္ေဆာက္တည္ၾကတာလဲလုိ႔ ေစာဒကတက္စရာ ရွိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဘုရားရွင္ပြင့္ၿပီဆုိတာနဲ႔ ဓမၼရတနာလည္း ပါၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္က မေဟာလုိ႔ မနာရေပမယ့္ တရားေတာ္ဟာ ရွိၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒြ၀ါစိက သရဏဂုံေဆာက္တည္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ဘုရားရွင္ကုိယ္ေတာ္တုိင္လည္း အရဟတၱဖုိလ္ခ်မ္းသာကုိ ခံစားစဥ္ျဖစ္တဲ့အျပင္ တရားေဟာဖုိ႔လည္း စိတ္ကူးရွိဟန္ မတူပါဘူး။ တရားမေဟာဖုိ႔ေတာင္ အႀကံျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္ (သဟမၸတိျဗာဟၼာမင္း ေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားသည့္ အပုိင္းကုိၾကည့္ပါ)။ ဒါေၾကာင့္ ကုန္သည္ညီေနာင္တုိ႔ဟာ တရားနာခြင့္မရလုိက္တဲ့အတြက္ တရားလည္းမရလုိက္ၾကပါဘူး။ တရားမရတဲ့အတြက္ ေသာတာပန္ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး စာေပက်မ္းဂန္ေတြမွာလည္း ပထမဆုံး ေဒြ၀ါစိကသရဏဂုံတည္သူမ်ား၊ ပထမဆုံးသရဏဂုံတည္သူဟူေသာ ဧတဒဂ္ရသူမ်ား အျဖစ္သာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ အေထြအထူးတရားရေၾကာင္း ေဖာ္ျပတာမေတြ႕ရပါ။